Ölüm karinesine varılan kişilerin üzerlerinde bulundurdukları mal varlıkları ve borçlara ait tasarrufları kapsayan miras hukuku 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddelerinde düzenlenmiştir. Bizler de düzenlenen bu maddelerde miras hukuku ile ilgili kişileri ilgilendiren ve bu konuda en çok sorulan sorulara yanıtlar vereceğiz. Ayrıca yazımıza başlamadan önce mal paylaşımı ile ilgili özellikle zümre sınıflarının iyi araştırılmasını tavsiye ediyoruz.
1. Miras Hukuku ve Mirasçılık Belgesi Nedir?
2. Miras Hukuku Nedir? Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
3. Mirastan Kim Ne Kadar Pay Alır?
4. Mirasçılık Belgesi Nedir, Veraset İlamı Nasıl Çıkarılır, Nereden Alınır?
5. Kimler Mirasçılık Belgesi Talebinde Bulunabilir?
6. Mirasçılık Belgesi İçin Avukat Gerekir Mi?
1-Miras Hukuku ve Mirasçılık Belgesi Nedir?
Esasen 4721 sayılı Türk Medeni Kanun’da düzenlemeleri yapılmış olan miras hukuku, kişinin ölümünden sonra mal varlıkları ve borçları üzerinde ortaya çıkan hukuki işlemlerin tümünü kapsar. Miras hukukunun düzenlemeleri yalnızca Türk Medeni Kanunu’nda yapılmamıştır. Ayrıca 1512 sayılı noterlik kanunu ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda da miras hukukuna ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Miras hukukunda kişilerin karşısına çıkan en temel şey mirasçılık belgesidir. Mirasçılık belgesi en kısa tanımı ile ölen kişinin yasal veya atanmış mirasçılarını nitelendiren belgedir. Mirasçılık belgesini her yasal veya atanmış mirasçı için ayrı ayrı çıkartmak gerekir.
2-Miras Hukuku Nedir? Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Miras hukukunu kişinin ölüm karinesinden sonra mal varlıkları veya borçları üzerinde ortaya çıkan tasarrufları üzerinde yapılan hukuki işlemlerin tümü olarak tanımlamıştık. Mirasın mal paylaşımının ise ne şekilde yapıldığı ölüm karinesine varılmış kişinin yasal ve atanmış mirasçılarına göre değişiklik göstermektedir. Ölen kişinin birinci, ikinci ve üçüncü zümre mirasçılarına göre ve bu mirasçıların mirasta hakkının olup olmadığına göre mal paylaşımı yapılmaktadır.
3-Mirastan Kim Ne kadar Pay Alır?
Az önce mirasın nasıl paylaştırıldığı ile ilgili birkaç bilgiye yer verdik. Şimdi ise paylaştırılan bu mirasın birinci, ikinci ve üçüncü zümrenin ayrı ayrı mirasa ortak olması durumunda oluşacak pay oranlarını incelemek için birkaç senaryo ile mal paylaşımları hakkında bilgi edinmenizi sağlayalım.
l 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 499.maddesine göre ölen kişinin eşi dışında başka bir yasal veya atanmış mirasçı bulunmuyor ise miras tümüyle ölen kişinin eşine bırakılır.
l Miras bırakanın bir eşi ve üç çocuğu sağ bulunuyor ise mirasın 1/4 oranı eşine 3/8 oranında ise çocuklarına paylaştırılacak şekilde bırakılır.
l Ölüm karinesine varılan kişinin anne, baba ve eşine miras paylaştırılacak ise; mirasın 1/2 oranı eşine 1/2 oranında ise ikinci zümre sayılan anne ve babaya bırakılır.
l Miras bırakanın işe üçüncü zümre (büyükanne ve büyükbaba) ile mirasa ortak olursa; mirasın 3/4 oranı eşine 1/4 oranında ise üçüncü zümre sayılan büyükanne ve büyükbabaya bırakılır.
4-Mirasçılık Belgesi Nedir, Veraset İlamı Nasıl Çıkarılır, Nereden Alınır?
Mirasçılık belgesi, ölen kişinin yasal veya atanmış mirasçısı olduğuna dair kişilerin çıkarması gereken belgedir. Mirasçılık belgesine aynı zamanda veraset ilamı da denmektedir. Hukuki dilde her ikisinin de kullanılmasına bir sakınca görülmemektedir. Veraset ilamını çıkarmak için öncelikle istinasız olarak önümüzde iki yol bulunmaktadır.
Bunlardan ilki noterlere gerekli harç ödemeleri yapıldıktan sonra çıkartılan veraset ilamıdır. İkincisi ise sulh hukuk mahkemelerine yapılan başvuruda gerekli mahkeme harçları ve pul giderleri ödendikten sonra alınan veraset ilamıdır. Bu iki veraset ilamı arasında hiçbir fark yoktur. İkisi de aynı hukuki niteliği taşımaktadır.
İstisnasız olarak veraset ilamı çıkarmak için iki yol göstermiş olduk. Son olarak da Adalet Bakanlığı’nın 2015 yılında yapmış olduğu düzenleme ile e-devlet entegrasyonu ile ortak çalışan bir hizmetinden bahsetmek istiyoruz. Eğer ki ölen kişi takvim yılı itibariyle 1990 yılı ve sonrasında ölmüş ise ve mirasa ilişkin bir devam eden yargılama söz konusu değil ise e-devlet entegrasyonu üzerinden de veraset ilamı için başvuruda bulunabilirsiniz.
5-Kimler Mirasçılık Belgesi Talebinde Bulunabilir?
Mirasçılık belgesi talebinde bulunabilmek için ölüm karinesine varılan kişinin yasal veya atanmış mirasçı olmak gerekmektedir. Birinci, ikinci veya üçüncü zümre mirasçılar ve ölen kişi tarafından noterlikçe onaylanmış vasiyetname veya miras sözleşmesinde ismi yazılı atanmış mirasçılar az önce anlatmış olduğumuz yöntemler ile mirasçılık belgesi talebinde bulunabilmektedir.
6-Mirasçılık Belgesi İçin Avukat Gerekir Mi?
Yazımızın belki de en önemli önemli başlığına gelmiş bulunmaktayız. Mirasçılık belgesinin başvuru yöntemleri, şartları gibi konulara yazımızda değindik. Ancak gerek mirasçılık belgesi gerekse tümüyle miras hukuku için alanında uzman bir avukattan yardım almak sizi her zaman birkaç adım öteye taşıyacaktır.
